Co można zauważyć podczas procesu rozkładu materii organicznej
Powszechnie wiadomo, że świeżo ułożony w pryzmę obornik szybko się nagrzewa, a intensywnie rozwijające się w nim mikroorganizmy ciepłolubne (głównie bakterie) rozkładają bardzo dużo materii organicznej. Efektem tego jest między innymi niepożądane zmniejszenie się pryzmy. Może temu zapobiec stosowanie preparatów biodynamicznych. Dalszy proces rozkładu zależy też od działalności mikroorganizmów (głównie grzybów) i przebiega już znacznie wolniej, bez wydzielania nieprzyjemnego zapachu. Rozłożony obornik staje się siedliskiem rozmaitych zwierząt glebowych, jak chociażby dżdżownicy kompostowej (kompostowca cuchnącego — Eisenia foetida). Po kilku miesiącach przebieg tych procesów jest bardzo harmonijny. Efektem tego jest przyjemny zapach, podobny do zapachu ziemi leśnej; oznacza on, że proces rozkładu przebiegał prawidłowo.
Proces rozkładu kompostu zbadał i opisał Bockemuhl (1978). Według niego każdą pryzmę kompostową można podzielić na trzy strefy. Pierwsza to strefa zewnętrzna, czyli powierzchnia pryzmy, okryta słomą, łętami itp. Ma ona bardzo luźną strukturę. Druga strefa, tzw. pośrednia, odznacza się wyższą temperaturą. W tej strefie procesy rozkładu i fermentacji są najintensywniejsze.
Wreszcie trzecia strefa to środkowa część pryzmy, czyli tzw. jądro, w którym na skutek słabego dostępu powietrza procesy rozkładu przebiegają najwolniej.
Proces rozkładu można podzielić na cztery fazy. W każdej z nich najaktywniejsze są inne organizmy.
W fazie pierwszej działają przede wszystkim bakterie, czemu, na skutek intensywnych procesów rozkładu materii organicznej, towarzyszy wysoka temperatura; giną wówczas formy przetrwalnikowe, zwłaszcza szkodliwych organizmów wyższych, i mikroorganizmy chorobotwórcze.
W fazie drugiej na kompoście rozwijają się grzyby kapeluszowe. Ich grzybnia przerasta całą powierzchnię pryzmy. Są w stanie pobrać ulatniający się amoniak i ponownie włączyć go do zachodzącego w pryzmie procesu rozkładu materii organicznej.
W trzeciej fazie następuje dalszy rozkład, w którym uczestniczą głównie owady (jak np. skoczogonki), równonogi i inne zwierzęta glebowe, które rozdrabniają materię organiczną. Wpływa to hamująco na dalszy rozwój bakterii i grzybów. Fazę czwartą charakteryzuje duża liczebność dżdżownic kompostowych. Przyczyniają się one do powstawania gruzełkowatej struktury gleby oraz próchnicy. Ciemny kolor ziemi świadczy o niskiej wartości stosunku C:N i jest oznaką zapoczątkowania procesu tworzenia się próchnicy.
