Biodynamiczne preparaty kompostowe
Poznaliśmy zasady przygotowywania kompostu oraz przebieg ważnych procesów zachodzących w pryzmie kompostowej. Wybór zacienionego miejsca oraz dobór właściwych materiałów pozwalają na rozwój pożytecznej flory i fauny.
Omówimy teraz znaczenie biodynamicznych metod dla przebiegu procesów rozkładu w pryzmie kompostowej i większej aktywności gleby nawożonej takim kompostem. Produkcję preparatów biodynamicznyh opracował i rozwinął Rudolf Steiner. Sporządza się je ze znanych roślin leczniczych, jak krwawnik, rumianek, pokrzywa, dąb (kora), mniszek lekarski i kozłek lekarski (waleriana).
Preparaty mają postać podsuszonej lub lekko wilgotnej, gruzełkowatej substancji barwy czarnej, czerwonawej, szarej lub żółtobrązowej. Wynika to ze specjalnego procesu fermentacji tych ziół w różnych organach zwierzęcych, np. w umieszczonych w glebie w określonej porze roku. Kozłek lekarski stosuje się wyłącznie w postaci ekstraktu z kwiatów. Oprócz typowego koloru i konsystencji każdy preparat ma swój specyficzny zapach. Preparaty z rumianku i kozłka wydzielają zapach podobny do zapachu kwiatów tych roślin.
Niewielki dodatek tych sześciu ziołowych preparatów do pryzmy kompostowej uaktywnia proces rozkładu materii organicznej. Działają one podobnie jak przyprawy, aromaty, mikroelementy czy witaminy w pożywieniu człowieka. Już około 50 lat temu prowadzono doświadczenia porównawcze pryzm kompostowych. Pryzmy. które zawierały preparaty, odznaczały się niższą temperaturą i wyższą wilgotnością. Więcej też było w nich dżdżownic.
Wszystko to sprzyjało szybszej produkcji cennego kompostu. W celu lepszego poznania omawianych zjawisk przeprowadzono dokładne badania. Wyniki zestawiono w tabeli (Pfeiffer 1948). Okazało się, że preparaty zmieszane z drożdżami w rozcieńczeniu jeden do biliona jeszcze wpływały dodatnio na wzrost roślin oraz na intensywne rozmnażanie się bakterii glebowych.
Po zastosowaniu preparatów w pryzmach po dwóch miesiącach było dziesięciokrotnie więcej bakterii, rozwój grzybów pleśniowych natomiast był ograniczony (Pfeiffer 1956). Nowsze badania potwierdziły dodatni wpływ tych preparatów na rozwój pożytecznych mikroorganizmów w pryzmie kompostowej (Abele 1973) oraz szybszy rozkład szkodliwych dla roślin substancji w płynnych nawozach zwierzęcych (Abele 1976). Również zwierzęta zamieszkujące te nawozy, jak np. tworzące próchnicę skoczo-gonki i dżdżownice kompostowe, korzystnie reagowały na wspomniane preparaty (Bockemiihl 1978).
W innym doświadczeniu porównywano wpływ poszczególnych preparatów na rozwój dżdżownic (Pfeiffer 1956, v. Grone 1929). Podłużną skrzynkę przedzielono ściankami z licznymi o-tworami. Każdą przegrodę wypełniono inaczej spreparowaną ziemią z jednakową liczbą dżdżownic. Po czterech dniach najwięcej dżdżownic było w przegrodzie z ziemią zawierającą preparaty biodynamiczne. Badano też wpływ tych preparatów na rozwój brodawek na korzeniach roślin motylkowatych. Rośliny posadzone na granicy gleby preparowanej i nie preparowanej tworzyły więcej korzeni w glebie z dodatkiem preparatów biodynamicznych. W doświadczeniu wazonowym masa brodawek w przeliczeniu na 100 roślin motylkowatych wynosiła:
— w glebie zwyczajnie nawożonej — 9,5 g;
— w glebie nawożonej biodynamicznie —16,2 g (Pfeiffer 1956).
Abele (1973) stwierdził, że w glebie nawożonej kompostem z preparatami biodynamicznymi dziesięciokrotnie wzrosła zawartość witaminy B12. Witamina ta stymuluje wiązanie wolnego azotu przez bakterie brodawkowe i glebowe, dzięki czemu wzrasta zawartość tego składnika w glebie.
Szczególnie pobudzająco na rozwój brodawek korzeniowych roślin motylkowatych wpływa preparowany kompost obornikowy. Zwiększa on aktywność dżdżownic, sprzyja powstawaniu gruzełków i rozluźnia zbite warstwy gleby (Abele 1973; v. Wistinghausen 1977; Spiess 1978). Furst (1966) porównywał cztery różne rodzaje kompostu. Po 10 miesiącach w kompoście zawierającym preparaty biodynamiczne stwierdzono najwyższą zawartość azotu i próchnicy.
Przytoczone wyniki potwierdzają pogląd Steinera z 1924 r., że „stosowanie preparatów ma podstawowe znaczenie dla poprawienia skuteczności nawozów organicznych”’.
Aby przedłużyć trwałość biopreparatów, należy je przechowywać w naczyniach szklanych, kamionkowych lub porcelanowych, zagłębionych w torfie, który powinien je otaczać warstwą grubości co najmniej 7 cm.
Dodatek preparatów z sześciu wymienionych na wstępie roślin leczniczych wyraźnie poprawia jakość wszystkich nawozów organicznych, jak obornik, kompost czy gnojówka, i jak się okazuje, nic nie jest w stanie ich zastąpić w biodynamicznej metodzie gospodarowania. Preparaty te można wykonać we własnym zakresie; sposobu ich sporządzania można się nauczyć na specjalnych kursach i szkoleniach.
